فرق نمایندگی و فرانچایز

سلام به همراهان خوب علم ما. فرانچایز و نمایندگی دو روش مختلف برای گسترش کسب و کار هستند، هر کدام با مزایا و معایب متفاوت خود. در این مقاله به بررسی فرق نمایندگی و فرانچایز می‌پردازیم. با علم ما همراه باشید. 

تفاوت نمایندگی و فرانچایز: کدام یک برای کسب‌وکار شما مناسب‌تر است؟

نمایندگی و فرانچایز دو روش رایج برای گسترش کسب‌وکار و افزایش سهم بازار هستند. هر دو روش مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب بین آنها به عوامل متعددی از جمله اهداف کسب‌وکار، منابع مالی و ریسک‌پذیری بستگی دارد. در این مقاله به بررسی تفاوت‌های کلیدی این دو روش پرداخته می‌شود تا شما بتوانید تصمیم آگاهانه‌تری اتخاذ کنید. در ابتدا به مفهوم و بررسی هر کدام بصورت مجزا می‌پردازیم.

(فرق نمایندگی و فرانچایز)

نمایندگی (Agency)

اعطای نمایندگی یکی دیگر از شیوه‌های رایج توسعه کسب‌وکار است که طی آن مجوز استفاده از برند به فرد یا شرکت دیگری فروخته می‌شود. در این حالت استفاده از برند و سایر علائم تجاری برای نماینده مانعی ندارد.

به طور کلی استفاده از امتیاز نمایندگی یک برند یا شرکت به دو صورت انجام می‌شود. گاهی اوقات یک فروشگاه، بر اساس قراردادی که با کسب‌وکار مادر منعقد می‌کند، محصولات آن را به فروش می‌رساند. بعضی وقت‌‌ها نیز نماینده طی قراردادی متعهد می‌شود که با نام اصلی برند فعالیت نموده و شرکت مادر بر روی کار وی نظارت کند.

به عنوان مثال ممکن است شخصی، نمایندگی چندین برند گوشی را در اختیار داشته و آنها را در فروشگاه خود که نامی خاص دارد، عرضه کند. انتخاب یا تغییر نام فروشگاه، کاملا در اختیار نماینده است؛ البته گوشی‌ها با همان برند تولیدکننده به فروش ‌می‌رسند.

(فرق نمایندگی و فرانچایز)

مزایای نمایندگی:

• هزینه کمتر: معمولا هزینه راه‌اندازی یک نمایندگی نسبت به فرانچایز کمتر است.
• انعطاف‌پذیری بیشتر: نمایندگان معمولا آزادی عمل بیشتری در انتخاب محصولات و خدمات دارند.
• آزادی عمل بیشتر: نمایندگان معمولا آزادی عمل بیشتری در تعیین قیمت‌ها، روش‌های فروش و مدیریت کسب‌وکار خود دارند.
• خطر کمتر: ریسک سرمایه‌گذاری در نمایندگی معمولا کمتر از فرانچایز است.

معایب نمایندگی:

• کنترل کمتر: شرکت اصلی کنترل کمتری بر فعالیت‌های نماینده دارد.
• سود کمتر: سهم سود نماینده معمولا کمتر از فرانچایزگیرنده است.
• پشتیبانی کمتر: نمایندگان معمولا پشتیبانی کمتری از شرکت اصلی دریافت می‌کنند.
• کمتر شناخته شده بودن برند: نمایندگی‌ها به اندازه فرانچایزها شناخته شده نیستند.
• رقابت بیشتر: رقابت بین نمایندگان یک برند بیشتر است.

فرانچایز (Franchise)

فرانچایز یک توافقنامه تجاری است که در آن یک شرکت (فرانچایزر) به شرکت یا فرد دیگری (فرانچایزگیرنده) اجازه می‌دهد تا از نام تجاری، محصولات، خدمات و سیستم‌های عملیاتی آن شرکت استفاده کند. به عبارتی، فرانچایزگیرنده می‌تواند با پرداخت هزینه و رعایت قوانین مشخص، کسب‌وکاری را تحت نام یک برند شناخته‌ شده راه‌اندازی کند.

در یک مفهوم ساده می‌توان گفت که در فرانچایز، شاهد فعالیت چندین شبکه کسب‌وکار با یک نام تجاری، همچنین شیوه مدیریت یکسان و استراتژی بازاریابی مشترک می‌باشیم.

مثلا رستوران‌های زنجیره‌ای، هنگامی که شما به یک شعبه مک‌دونالد یا KFC می‌روید، در واقع به یک فرانچایز مراجعه کرده‌اید. صاحب هر شعبه، فرانچایزگیرنده‌ای است که حق استفاده از نام، لوگو، منوی غذا و روش‌های آماده‌سازی غذا را از شرکت اصلی خریداری کرده است.

(فرق نمایندگی و فرانچایز)

انواع فرانچایز چیست؟

دو نوع متداول از حق امتیاز یا فرانچایز وجود دارد:

1. نوع اول، فرانچایز در قالب کسب و کار یا فرمت تجاری (Business Format Franchising) است. این قالب بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌ است و اکثر کسب و کارها با آن آشنایی دارند. طی این قرارداد، امتیازدهنده وظیفه دارد نام برند، محصولات و خدمات، یک سیستم کامل برای راه‌اندازی کسب و کار، توسعه و پشتیبانی سایت، استراتژی‌های اجرایی، استانداردهای برند و کنترل کیفیت، مشاوره تجاری و استراتژی‌های بازاریابی را در اختیار صاحب امتیاز قرار بدهد. در مقابل، صاحب امتیاز یا امتیازگیرنده متعهد می‌شود طبق استانداردهای برند عمل کند، در جهت اهداف کسب و کار مادر قدم بردارد و همچنین بخشی از سود کسب و کار خود را به امتیازدهنده بدهد.
2. نوع دیگر فرنچایز، شکل سنتی آن است. در این حالت که به آن فرانچایز توزیع (Distribution Franchise) نیز گفته می‌شود، امتیازگیرنده محصولات شرکت مادر را توزیع می‌کند و در کنار آن خدماتی را ارائه می‌دهد. در این حالت امتیازدهنده یا شرکت مادر تنها حق استفاده از محصولات و برند خود را ارئه می‌دهد و دیگر خبری از آموزش، سیستم کسب و کار یا پشتیبانی نیست.

مزایای فرانچایز برای فرانچایزگیرنده:

با داشتن یک فرانچایز، شما از مزایای بسیاری بهره‌مند خواهید شد. یکی از این مزایا کاهش ریسک کسب و کار است. با استفاده از یک برند معتبر و تست شده، شما اعتماد و اطمینان مشتریان را به خود جلب می‌کنید و این امر باعث افزایش فروش و درآمد شما خواهد شد. در ادامه چند نمونه از مزایای فرانچایز را ذکر می کنیم:

آموزش و پشتیبانی: فرانچایزر آموزش‌های لازم برای مدیریت کسب‌وکار را در اختیار فرانچایزگیرنده قرار می‌دهد.

دسترسی به شبکه‌های گسترده: یکی دیگر از مزایای داشتن یک فرانچایز، دسترسی به شبکه‌های گسترده‌ای از مشتریان و تامین‌کنندگان است. این امر به شما کمک می‌کند تا به راحتی بازارهای مختلف را فراهم کنید و به توسعه کسب و کار خود بپردازید.

سیستم‌های عملیاتی اثبات شده: فرانچایزگیرنده از سیستم‌های عملیاتی موفق فرانچایزر استفاده می‌کند و نیازی به آزمون و خطا ندارد.

بازاریابی و تبلیغات مشترک: فرانچایزر معمولا هزینه‌های تبلیغات را به صورت مشترک با فرانچایزگیرنده تقبل می‌کند.

درآمد پایدار و مطمئن: یکی دیگر از مزایای مالی فرانچایزها، درآمد پایدار و مطمئنی است که به امتیازگیرنده این امکان را می‌دهد که به شکل پایدار و مستمر درآمدی مطمئن داشته باشد. این امر می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس و اطمینان از پیشرفت کسب و کار کمک کند و امکان ایجاد برند معتبر را فراهم کند.

مزایای فرانچایز برای فرانچایزر:

گسترش سریع کسب‌وکار: فرانچایزر می‌تواند بدون سرمایه‌گذاری زیاد، کسب‌وکار خود را در مناطق مختلف گسترش دهد.

افزایش درآمد: فرانچایزر از طریق فروش فرانچایز و دریافت درصد مشخصی از سود هر شعبه، درآمد کسب می‌کند.

کنترل کیفیت: فرانچایزر می‌تواند بر کیفیت محصولات و خدمات ارائه شده در تمام شعب نظارت داشته باشد.

چالش‌های رایج در فرانچایز

فرانچایز، با وجود مزایای بسیاری که دارد، با چالش‌هایی نیز همراه است. آگاهی از این چالش‌ها می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر برای ورود به دنیای فرانچایز کمک کند. در ادامه، برخی از مهمترین چالش‌های رایج در فرانچایز را بررسی می‌کنیم:

هزینه‌های اولیه بالا

هزینه خرید فرانچایز: پرداخت مبلغ قابل توجهی به عنوان هزینه اولیه برای خرید فرانچایز، یکی از بزرگترین چالش‌ها است.
هزینه‌های راه‌اندازی: هزینه‌های تجهیز مکان، دکوراسیون، خرید تجهیزات و مواد اولیه نیز به هزینه‌های اولیه اضافه می‌شوند.

کنترل محدود

رعایت استانداردها: فرانچایزگیرنده ملزم به رعایت دقیق استانداردها، دستورالعمل‌ها و سیستم‌های عملیاتی تعیین شده توسط فرانچایزر است.
کاهش آزادی عمل: در تصمیم‌گیری‌های مهم کسب‌وکار، فرانچایزگیرنده آزادی عمل کمتری نسبت به یک کسب‌وکار مستقل دارد.

پرداخت حق امتیاز

هزینه‌های جاری: پرداخت حق امتیاز به صورت ماهانه یا سالانه، یکی از هزینه‌های جاری و مستمر فرانچایزگیرنده است.
نوسانات درآمد: در دوره‌های رکود اقتصادی یا کاهش فروش، پرداخت حق امتیاز می‌تواند به یک چالش تبدیل شود.

اشباع بازار

رقابت شدید: در برخی از صنایع و مناطق، تعداد فرانچایزهای یک برند بسیار زیاد است که منجر به رقابت شدید می‌شود.
کاهش سهم بازار: اشباع بازار می‌تواند به کاهش سهم بازار هر یک از فرانچایزگیرندگان منجر شود.

وابستگی به فرانچایزر

تغییرات در قرارداد: تغییرات در قرارداد فرانچایز یا سیاست‌های فرانچایزر می‌تواند بر کسب‌وکار فرانچایزگیرنده تاثیر بگذارد.
مشکلات در روابط: بروز اختلاف بین فرانچایزگیرنده و فرانچایزر می‌تواند به مشکلات جدی در کسب‌وکار منجر شود.

چالش‌های دیگر

یافتن موقعیت مناسب: پیدا کردن یک مکان مناسب برای راه‌اندازی فرانچایز، به خصوص در مناطق پرجمعیت، می‌تواند دشوار باشد.
مدیریت کارکنان: استخدام و مدیریت کارکنان ماهر و متعهد، یکی دیگر از چالش‌های فرانچایز است.
تغییرات در بازار: تغییرات در سلیقه مشتریان، ظهور رقبای جدید و تغییرات در قوانین و مقررات، می‌تواند بر کسب‌وکار فرانچایز تاثیر بگذارد.

راهکارهای مقابله با چالش‌ها

برنامه‌ریزی مالی دقیق: قبل از شروع به کار، یک برنامه مالی دقیق تهیه کنید و منابع مالی خود را به خوبی مدیریت کنید.

انتخاب فرانچایزر مناسب: با دقت فرانچایزر خود را انتخاب کنید و قرارداد را به طور کامل مطالعه کنید.

ارتباط موثر با فرانچایزر: ارتباط مداوم و موثر با فرانچایزر می‌تواند به حل مشکلات و بهبود عملکرد کسب‌وکار کمک کند.

تمرکز بر خدمات مشتری: ارائه خدمات باکیفیت و ایجاد رضایت مشتری، می‌تواند به شما در رقابت با سایر فرانچایزگیرندگان کمک کند.

انطباق با تغییرات: به تغییرات بازار و نیازهای مشتریان توجه کنید و کسب‌وکار خود را با توجه به این تغییرات تطبیق دهید.

نکته مهم: قبل از تصمیم‌گیری برای خرید فرانچایز، با مشاوران کسب‌وکار مشورت کنید و از آنها کمک بگیرید.

عوامل مهم در انتخاب فرانچایز:

صنعت: به علاقه و توانایی‌های خود در صنعت مورد نظر توجه کنید.

برند: شهرت و اعتبار برند فرانچایزر را بررسی کنید.

هزینه‌ها: هزینه خرید فرانچایز، هزینه‌های جاری و درصد سودی که باید به فرانچایزر پرداخت کنید را در نظر بگیرید.

پشتیبانی: میزان پشتیبانی که فرانچایزر به شما ارائه می‌دهد را بررسی کنید.

قرارداد: قرارداد فرانچایز را به دقت مطالعه کرده و از یک مشاور کمک بگیرید.
به طور خلاصه، فرانچایز یک فرصت عالی برای افرادی است که می‌خواهند کسب‌وکار خود را با استفاده از یک برند شناخته شده راه‌اندازی کنند. اما قبل از تصمیم‌گیری، باید مزایا و معایب آن را به دقت بررسی کرده و با یک مشاور کسب‌وکار مشورت کنید.

چه زمانی نمایندگی بهتر است؟

اگر می‌خواهید آزادی عمل بیشتری داشته باشید.
بودجه محدودی دارید.
تجربه کافی در زمینه کسب‌وکار دارید.
اگر می‌خواهید ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهید.

چه زمانی فرانچایز بهتر است؟

اگر می‌خواهید از یک برند شناخته شده استفاده کنید.
اگر به دنبال یک سیستم عملیاتی اثبات شده هستید.
نیاز به پشتیبانی قوی دارید.
تجربه کافی در زمینه کسب‌وکار ندارید.

معیارهای انتخاب

از معیارهای انتخاب بین فرانچایز و نمایندگی، پتانسیل بازار و رقابت‌پذیری است. باید بازار مورد نظر خود را دقیقا بررسی کرده و نیازهای آن را مشخص کنید. در برخی حوزه‌ها، فرانچایز ممکن است موفق‌تر باشد زیرا شناخت برند و اعتبار برند در بازار مهم است. اما در برخی حوزه‌ها، نمایندگی ممکن است بهترین گزینه باشد زیرا می‌توانید به‌طور مستقل عمل کرده و بازار را بهتر بشناسید.

(فرق نمایندگی و فرانچایز)

نکات کلیدی برای انتخاب

اهداف خود را مشخص کنید: قبل از تصمیم‌گیری، اهداف خود را از راه‌اندازی کسب‌وکار مشخص کنید.

منابع مالی خود را ارزیابی کنید: بودجه مورد نیاز برای راه‌اندازی و اداره هر یک از این مدل‌ها را بررسی کنید.

بازار را تحلیل کنید: بازار هدف خود را به دقت تحلیل کنید و رقبا را شناسایی کنید.

شرکت‌های مختلف را مقایسه کنید: قراردادهای مختلف شرکت‌های ارائه دهنده نمایندگی و فرانچایز را با دقت مطالعه کنید.

از افراد باتجربه مشورت بگیرید: با افرادی که تجربه کار در نمایندگی یا فرانچایز را دارند، مشورت کنید.

جمع بندی:

انتخاب بین نمایندگی و فرانچایز، یک تصمیم مهم است که بر موفقیت کسب‌وکار شما تاثیرگذار خواهد بود. برای تصمیم‌گیری بهتر، باید تمام جوانب مثبت و منفی هر یک از این مدل‌ها را به دقت بررسی کنید و با توجه به شرایط و اهداف خود، بهترین گزینه را انتخاب کنید.

یادتان باشد این اطلاعات کلی هستند و ممکن است برای هر کسب‌وکار و شرایط خاص، متفاوت باشند. برای تصمیم‌گیری نهایی، بهتر است با مشاوران کسب‌وکار مشورت کنید.

(فرق نمایندگی و فرانچایز)

آرشیو مقالات کسب و کار (کلیک کنید)

برای اشتراک گذاری این صفحه کلیک کنید:  واتس‌اپ | تلگرام

مشاوره کسب و کار با دکتر مرزبان (کلیک کنید)| کوچینگ فردی با دکتر مرزبان (کلیک کنید)