مدیتیشن چیست؟

مدیتِیشن یا مراقبه یک هنر واقعی است که به جسم و روح آرامش می‌بخشد. مدیتیشن به معنای متمرکز کردن ذهن است. این تمرکز می‌تواند بر روی یک صدا، عبارت یا دعا، شئ، تصویر، آگاهی از خویشتن، نحوه تنفس و… صورت گیرد. مدیتیشن می‌تواند به آرامش، کاهش استرس و حفظ سلامتی کمک کند. کسانی که مدیتیشن را به صورت مرتب انجام می‌دهند، هم کمتر دچار اضطراب و افسردگی می‌شوند و هم شادمانی و رضایت بیشتری از زندگی دارند.

۱- مدیتیشن باعث تعادل هورمون کورتیزول و آدرنالین می‌شود

در هزاران سال پیش، اگر انسان توسط یک ببر تعقیب می‌شد، بدن هورمون‌های استرسی مانند کورتیزول و آدرنالین را آزاد می‌کرد تا قدرت و سرعت را افزایش دهد. این واکنش جنگ یا گریز به سرعت به بدن مخابره می‌شد تا بتواند از بدن خود محافظت کرده یا از خطر فرار کند. وقتی که خطر از بین می‌رفت، سطح هورمون‌ها  به حالت طبیعی خود باز می‌گشت.

اما در دنیای پُر استرس امروزه این پاسخ هورمونی ممکن است با وضعیت‌های مختلف (و ساده‌تر) مثل دزدگیر اتومبیل، فشارهای شغلی یا سروصدای بچه‌ها آغاز شود. پس می‌توان گفت موقعیت‌های زیادی در دنیای امروز هستند که می‌تواند ما را تحریک کرده و موجب ترشح هورمون‌های استرس شود..

در چنین شرایطی، آدرنالین موجب افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شود. کورتیزول نیز قند خون را افزایش می‌دهد، سیستم ایمنی را ضعیف و عملکرد هضم را نیز مختل می‌کند. اما وقتی که به مدیتیشن می‌پردازید، سطح کورتیزول و آدرنالین در بدن کاهش می‌یابد و فشار خون و ضربان قلب متعادل می‌شود. مدیتیشن را می‌توان پادزهری برای استرس‌های دنیای مدرن دانست.

۲- آزاد کردن سراتونین و اکسی توسین و بهبود خلق و خوی

مدیتیشن موجب آزاد کردن هورمون‌های مربوط به احساسات خوب مثل سراتونین و اکسی توسین نیز می‌شود. وظیفه سراتونین حفظ تعادل خلق و خو است به نوعی که در بسیاری از داروهای ضد افسردگی یافت می‌شود. اما وقتی مدیتیشن انجام می‌دهیم، بدن این هورمون را ترشح می‌کند.

اکسی توسین که هورمون عشق نیز نامیده می‌شود، باعث افزایش محبت، دلبستگی‌های رمانتیک و ایجاد همدلی می‌شود. بنابراین مدیتیشن می‌تواند به شما کمک کند تا در زندگی رابطه  بهتری داشته باشید.

۳- افزایش ملاتونین و کمک به خواب بهتر

ملاتونین که به هورمون خواب معروف است، هورمونی است که چرخه  خواب و بیداری را کنترل می‌کند و بدن، مثل یک ساعت درونی میزان تولید آن را کنترل می‌کند. وقتی دچار استرس می‌شویم، سطح ملاتونین کاهش می‌یابد. به همین دلیل وقتی که دچار استرس می شویم، نمی توانیم به درستی بخوابیم. خوشبختانه با مدیتیشن می‌توانید تولید ملاتونین را افزایش داده و خواب بهتری نیز داشته باشید.

۴- افزایش دوپامین و بهبود توجه و تمرکز

دوپامین هورمونی است که مراکز پاداش و لذت مغز را کنترل می‌کند. این هورمون مانند یک فیلتر اطلاعات عمل می‌کند و مغز را برای اوج عملکرد آماده می‌سازد. همچنین دوپامین حافظه، توجه و توانایی را برای حل مشکلات افزایش می‌دهد.

۵- افزایش آندروسترون و فاکتور رشد انسولین

این دو هورمون نقش مهمی در استرس و سن دارند. وقتی دچار استرس می‌شویم، این هورمون‌ها کاهش پیدا می‌کنند. این هورمون‌ها نه تنها التهاب را کاهش می‌دهند و بدن را سالم نگه می‌دارند، بلکه از پیری سلول‌ها نیز جلوگیری می‌کنند. وقتی مدیتیشن انجام می‌دهید، هورمون‌هایی در بدن آزاد می‌شود که تأثیرات استرس را معکوس می‌کند و از مرگ زودرس جلوگیری می‌کند!

۶-  و در نهایت تعادل هورمون‌های جنسی

آیا تا به حال برای‌تان پیش آمده وقتی که دچار استرس می‌شوید، هورمون‌های جنسی کم می‌شود؟ چرا که بدن احساس می‌کند در خطر است (مثل جریان ببر). بنابراین از حالت تولید مثل (فرآوری) حالت به بقا تغییر می‌کند. این وضعیت باعث افزایش کورتیزول می‌شود و در تولید هورمون جنسی تغییراتی ایجاد می‌کند. اما مدیتیشن می‌تواند موجب تعادل هورمون‌های جنسی شود، سطح کورتیزول را کم کند و به حالت طبیعی خود باز می‌گرداند. (وب‌سایت علم ورزش – کیوان فیروزه‌ئی)